Η Αφροδίτη του Πραξιτέλη και η ανασύνθεση αρχαίων αρωμάτων Φασκόμηλο και Κορίανδρος

Ένα ιδιαίτερο άγαλμα της θεάς Αφροδίτης αναδύθηκε από τις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και παρουσιάζεται σε εξέχουσα θέση της περιοδικής έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου». Μαζί του αποκαλύπτονται δυο ακόμα αρώματα της αρχαιότητας που δημιούργησε η εταιρεία Κορρές ειδικά για την περίσταση: Φασκόμηλο και Κορίανδρος.

Η μαρμάρινη Αφροδίτη έχει πρότυπο μία ελληνιστική παραλλαγή της Κνιδίας Αφροδίτης του Πραξιτέλη, η οποία αποδίδεται στον μεγαλύτερο γιο του, Κηφισόδοτο τον Νεότερο και χρονολογείται γύρω στο 300 π.Χ.

Το πρωτότυπο έργο, που δεν σώζεται, βρισκόταν στην Αθήνα και μεταφέρθηκε στη Ρώμη την εποχή του Αυγούστου, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Πλινίου του Πρεσβυτέρου.

Ο τύπος αυτού του αγάλματος ήταν πολύ αγαπητός τόσο στην αρχαιότητα όσο και στους νεότερους χρόνους. Σώζονται περισσότερα από 100 αντίγραφα σε φυσικό μέγεθος από τη ρωμαϊκή εποχή, ενώ δε λείπουν και οι νεότερες απομιμήσεις του.

Η θεά παριστάνεται ολόγυμνη, με περίτεχνη κόμμωση, να καλύπτει σεμνότυφα με τα χέρια τα απόκρυφα σημεία της. Λουόμενη πριν τον ιερό γάμο της με τον Ήφαιστο, προσπαθεί να προστατευτεί από τον αδιάκριτο βλέμμα του Άρη, προς τον οποίο στρέφει ξαφνιασμένη το κεφάλι της. Ανήκε κάποτε στη συλλογή Αλεξάνδρου Ιόλα και προστέθηκε στις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου το 1988.

Πρόκειται ουσιαστικά για μια σύνθεση αρχαίων θραυσμάτων από διαφορετικά αγάλματα ρωμαϊκών χρόνων και νεότερων συμπληρώσεων από διαφορετικά είδη μαρμάρου. Μετά από μακρόχρονες εργασίες καθαρισμού και συντήρησης με τις πιο σύγχρονες μεθόδους, οι οποίες περιέλαβαν την ακτινογράφηση της εσωτερικής συνδεσμολογίας των συμπληρώσεων, η Αφροδίτη είναι ξανά έτοιμη να προσφέρει τα δικά της μυστικά ομορφιάς, ανάμεσα στα οποία ξεχωριστή θέση κατέχει ο κόσμος του αρώματος.

Τα αρὠματα

Γύρω από το πρωτοεμφανιζόμενο γλυπτό, δύο νέα αρώματα της αρχαιότητας, που δημιουργήθηκαν σε συνεργασία με την ΚΟΡΡΕΣ, παρουσιάζονται επίσης για πρώτη φορά: Φασκόμηλο και Κορίανδρος.

Ήδη από τον Μάιο του 2018, όταν εγκαινιάστηκε η περιοδική έκθεση, το άρωμα «Ρόδο της Αφροδίτης», εμπνευσμένο από την επιβλητική μορφή και ανυπέρβλητη γοητεία της Θεάς που έγινε συνώνυμο της αιώνιας ομορφιάς, χάρισε μία μοναδική αισθητηριακή αναβίωση του αρχαίου κόσμου σε περισσότερους από 430.000 επισκέπτες.

Στο ταξίδι πειραματικής αρχαιολογίας για την ανασύνθεση των αρχαίων αρωμάτων, οι πινακίδες Γραμμικής Β γραφής -λογιστικά αρχεία από τα ανάκτορα της Μυκηναϊκής περιόδου, στα οποία έχουν αποτυπωθεί συστατικά που προορίζονταν για τους αρωματοποιούς του ανακτόρου-, οι συνταγές στα διασωζόμενα έργα του Διοσκουρίδη, στοιχεία από τα έργα του Θεόφραστου, καθώς και νεότερες ερευνητικές μελέτες οδήγησαν στις πρώτες ύλες και στην κατανόηση της μεθόδου παρασκευής των αρωματικών ελαίων στην αρχαιότητα: αγριέλαιο από την Κρήτη, κύπειρος από την Αμοργό, καρποί κορίανδρου, φύλλα φασκόμηλου, μαλλί και ερυθρός οίνος από την Πελοπόννησο. Αυτά είναι τα συστατικά που μεθοδικά αναμείχθηκαν μέσω των διαδικασιών στύψης, φίλτρανσης και χρωματισμού στα νέα αρώματα Φασκόμηλο και Κορίανδρος.

Μονοδιάστατα, αρχέγονα, μεταφέρουν τη μαγεία των αρχαίων χρόνων, με τις πρωτότυπες πρώτες ύλες, με τις μεθόδους αρωματοποιών προηγούμενων αιώνων, ανακαλύπτοντας μία άγνωστη χημεία φυσικών συστατικών και επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική αξία του καλλωπισμού και του Ωραίου σε όλες τις εκφάνσεις του.