10 Έλληνες καλλιτέχνες σε διεθνή έκθεση στην Αγία Πετρούπολη

Δέκα Έλληνες καλλιτέχνες συμμετέχουν στη διεθνή ομαδική έκθεση «Δικαίωμα στο Μέλλον» που πραγματοποιείται στο Μουσείο Τέχνης του 20ου και του 21ου αιώνα στην Αγία Πετρούπολη (Музей искусства Санкт-Петербурга XX-XXI веков), με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.

Έχει θέμα την «Επανάσταση», όχι μόνο τη συγκεκριμένη ρωσική επανάσταση, αλλά την έννοια της επανάστασης γενικότερα ως ένα σύνθετο κοινωνικο-πολιτιστικό γεγονός που δεν περιορίζεται στην εξέγερση ή στην στρατιωτική σύγκρουση.

Περισσότεροι από 60 σύγχρονοι καλλιτέχνες, διάσημοι εικαστικοί, αναγνωρισμένοι δάσκαλοι αλλά και νέοι δημιουργοί και ανερχόμενα ταλέντα θα εκφράσουν την άποψη τους για τις επαναστατικές ιδέες, τις ανανεωτικές εξελίξεις, για την παρούσα και τη μελλοντική παγκόσμια τάξη πραγμάτων.

Σε κάθε εποχή το ιδεώδες της επανάστασης ξεσήκωνε και ενέπνεε την ανθρώπινη δημιουργικότητα σε όλες τις εκφράσεις της (μουσική, χορό, ποίηση, εικαστικά) γιατί η ανατροπή των κατεστημένων σχημάτων ανοίγει, έστω και σαν ψευδαίσθηση, νέες προοπτικές και ελεύθερους ορίζοντες.

Από τη συναρπαστική εικόνα της ουτοπίας ως τη σκληρή πραγματικότητα της καταστροφής, είναι πολλές οι εννοιολογικές διαβαθμίσεις του όρου.

Η ιδέα του μαζικού ξεσηκωμού ήταν πάντα συνδεδεμένη με το όνειρο της ανθρωπότητας για την αναδιοργάνωση του κόσμου, την ανάπτυξη των χωρών, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Αλλά η επαναστατική πίστη και ο αγώνας για τον απόλυτο θρίαμβο της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, συχνά μετατρέπονται σε καταστροφή, σε πόλεμο, σε δραματικές καταστάσεις. Και από μια τέτοια διαδικασία η καλλιτεχνική ευαισθησία μπορεί να αντλήσει αισιοδοξία και ελπιδοφόρα μηνύματα για το μέλλον ή, αντίθετα, να καταγράψει τη σύγκρουση, το ματοκύλισμα, την τραγωδία.

Οι καλλιτέχνες, μέσα από την προσωπική ματιά τους, τις πεποιθήσεις και τα βιώματά τους, τα εκφραστικά μέσα και τα υλικά που τους αντιπροσωπεύουν περισσότερο, θα δώσουν τη δική τους εικόνα της επανάστασης, εμβαθύνοντας στις πολλαπλές πτυχές και τις απρόσμενες προεκτάσεις που μπορούν να αποδοθούν στη συγκεκριμένη έννοια.

Η έκθεση διοργανώνεται από το Μουσείο Τέχνης του 20ου και του 21ου αιώνα στην Αγία Πετρούπολη (www.mispxx-xxi.ru/eng/) σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης (Μόσχα), το IGAV – Istituto per le Garuzzo Arti Visive (Ιταλία), το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη), το Νέο Μουσείο του Aslan Chekhoev (Αγία Πετρούπολη) και τις Γκαλερί Anna Nova ArtGallery, Marina Gisich (Αγία Πετρούπολη) και Gallery Pechersky Gallery (Μόσχα).

Τελεί υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Αγία Πετρούπολη και του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού.

Εγκαινιάζεται στους πρόσφατα ανακαινισμένους χώρους του Μουσείου MISP στην Griboedova 103 στις 25 Οκτωβρίου 2017, στις 18:00, και συνοδεύεται από αναλυτικό κατάλογο όλων των έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση.

Η Ελληνική αντιπροσωπεία υποστηρίζεται από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και αποτελείται από 10 καλλιτέχνες: Βένια Δημητρακοπούλου, Αντιγόνη Καββαθά, Θόδωρος Λάλος, Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, Δημήτρης Μεράντζας, Μανώλης Μπαμπούσης, Νατάσσα Πουλαντζά, Στέλιος Φαϊτάκης, Έλλη Χρυσίδου και Κλίτσα Αντωνίου από την Κύπρο. Για την επιλογή των καλλιτεχνών συνεργάστηκαν ο Γιάννης Μπόλης (Επιμελητής ΚΜΣΤ) και η Αφροδίτη Οικονομίδου που επιμελείται τη συμμετοχή στην Αγία Πετρούπολη.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες (με αλφαβητική σειρά)

Klitsa Antoniou / Kirill Arganovsky / Zaven Arshakuni / Vyacheslav Afonichev / Manolis Baboussis / Konstantin Batynkov / Petr Belenok / Aleksey Belyaev-Gintovt / Gleb Bogomolov / Sergey Borodkin / Erik Bulatov / Valery Vatenin / Gor Chahal / Kirill Chelushkin / Elli Chrisidou / Claire Gavronsky / Vadim Grigoriev-Bashun / Aleksandr Dashevsky / Venia Dimitrakopoulou / Irina Drozd / Stelios Faitakis / Oleg Zhogin / Dmitry Kaminker / Mikhail Karasik / Antigoni Kavvatha / Vladimir Kozin / Marina Koldobskaya / Mikhail Komrakov / Petr Konnikov / Theodore Lalos / Filippo Leonardi / Paolo Leonardo / Francesco Lopomo / Alexander Maganiotis / Tito Marci / Dimitris Merantzas / Nino Migliori / Yury Nikiforov / Anatoly Osmolovsky / Arkady Petrov / Ivan Plusch / Natassa Poulantza / Aleksandr Pozin / George Pusenkoff / Vitaly Pushnitsky / Kerim Ragimov / Viktor Remishevsky / Renzogallo / Mikhail Roginsky / Sonia Ros / Andrey Rudiev / Konstantin Simun / Natalia Shalina / Rose Shakinovsky / Aleksandr Sitnikov / Haim Sokol / Ivan Sotnikov / Vladimir Tabanin / Igor Tishin / Danila Tkachenko / Vitaly Tyulenev / Cosimo Veneziano / Ciro Vitale & PierPaolo Patti

Οι Έλληνες Καλλιτέχνες

Βένια Δημητρακοπούλου Μυστικός μανδύας, 2017 (μελάνι σε κινέζικο χαρτί, 127 χ 140 εκ.).

Ο φόβος, μια πιστή συνοδεία σε όλες τις μάχες, πραγματική ή συμβολική, σε όλες τις μικρές ή μεγάλες αλλαγές, είναι το απόλυτο σκοτάδι στο οποίο κάποιος βυθίζεται στη κρίσιμη στιγμή. Ο Μανδύας υποδηλώνει το φόβο των στρατιωτών πριν από τη μάχη και εκλαμβάνεται σαν πανοπλία προστασίας του πολεμιστή, μία περιβολή με «προστατευτικές ιδιότητες» – με λέξεις, φράσεις, προσευχές που παραμένουν γραμμένες πάνω του. Η προστατευτική δύναμή του περνά από γενιά σε γενιά, συμβολίζει τη δύναμη για κάθε επανάσταση, την έμπνευση για τα ιδανικά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της πίστης σε ένα διαφορετικό μέλλον για όλα όσα θα ακολουθήσουν.

Αντιγόνη Καββαθά Δέος, 2017 (ακρυλικό σε διαφάνεια, 80 χ 258 εκ.).

To έργο εντάσσεται σε μια ευρύτερη ενότητα ζωγραφικών κολλάζ, βασιζόμενα σε online και έντυπο υλικό, προσωπικές φωτογραφίες και ιστορικά αρχεία. Με εκκίνηση την Οκτωβριανή Επανάσταση χαρτογραφεί έναν βίαιο, εύφλεκτο και προκλητικό «άλλο κόσμο», αξιοποιώντας εκφραστικά την ένταση του σχεδίου και του μαύρου χρώματος. Οι εικόνες της καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα παραπομπών σε επαναστατικά κινήματα και πολεμικές συγκρούσεις, κρίσιμα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα. Οι σκοτεινές μορφές μοιάζουν να ατενίζουν το μέλλον τους με δέος και ανησυχία σε μια περίοδο μετάβασης και κατάρρευσης των ιδεολογιών, τρομακτικής ανασφάλειας και φόβου.

Θόδωρος Λάλος Τώρα / Cейчас!, 2017 (εγκατάσταση, ζωγραφική σε χαρτί, 220×220 εκ.).

Με τα χειροποίητα χαρτιά βαμμένα με έντονο κόκκινο χρώμα ο Λάλος αναφέρεται και προσεγγίζει διαχρονικά τις έννοιες της Επανάστασης και της Ουτοπίας. Στην επιφάνεια της, το ηχηρό σύνθημα «τώρα», γραμμένο με κίτρινα γράμματα, μεταφέρει το μήνυμα της Επανάστασης στο παρόν, διατρανώνει την επιτακτική ανάγκη της αντίστασης, της ανατροπής και της αλλαγής σ’ έναν κατακερματισμένο, παγιδευμένο και διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο που έχει χάσει τα σημεία αναφοράς και τις αξίες του.

Αλέξανδρος Μαγκανιώτης Απογειώνομαι, 2017 (ακρυλικό σε διαφάνεια, 200×125 εκ.).

Σχεδιασμένη με μαρκαδόρους πάνω σε ημιδιαφανές υλικό, με περιγράμματα που σχηματίζονται από ανεξάρτητα σημεία-κουκίδες, η σύνθεση συγκροτεί μια πολυεπίπεδη, εικονογραφική αφήγηση, η οποία εκκινεί και συνδιαλέγεται με τις ουτοπικές προτάσεις μιας από τις πιο εμβληματικές μορφές της τέχνης της ρωσικής πρωτοπορίας, του Βλαντίμιρ Τάτλιν. Στο έργο του συνυπάρχουν, σε μια ιδανική συνθήκη, τα σχέδια του Τάτλιν για το «Μνημείο της Τρίτης Διεθνούς» και το «Λετατλίν» ως αναφορά και σχόλιο σε μια τέχνη επαναστατική, μια τέχνη που στοχεύει σ’ έναν νέο κόσμο.

Δημήτρης Μεράντζας Πρός την Αυτοδικία, 2012 (σπασμένος καθρέπτης και μαχαίρι, 40x80x30 εκ.).

Κατεστραμμένα, άχρηστα και παλιά όπλα, μαχαίρια, καθρέφτες, τσιγκέλια –αντικείμενα που φέρουν τα σημάδια του χρόνου, της φθοράς και της ανάμνησης της αρχικής τους χρήσης– είναι τα βασικά υλικά που χρησιμοποιεί ο Δημήτρης Μεράντζας για να προσεγγίσει την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, να διερευνήσει τις αντιφάσεις και τις πολυπλοκότητές της, να απευθυνθεί στη μνήμη και την ιστορία, να εμβαθύνει σε έννοιες όπως η επανάσταση και η ουτοπία, να αναφερθεί στις ακρότητες και τους διχασμούς της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η σύνθεσή του ορίζει ένα τολμηρά αιχμηρό σχόλιο πάνω στην ιστορική πορεία της Οκτωβριανής Επανάστασης με εμφανείς τις συμβολικές παραπομπές.

Μανώλης Μπαμπούσης Οκτώβριος 2027, 2017 (video, 2,06 λεπτά).

Το βίντεο του Μανώλη Μπαμπούση προτείνει ένα πρωτότυπο, αναπάντεχο και ανατρεπτικό ταξίδι στον χρόνο και τον χώρο (ή πιο κυριολεκτικά στο Διάστημα). Εκκινεί από την γοητεία που ασκούσαν, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, σε πολλούς καλλιτέχνες της ρωσικής πρωτοπορίας, οι σύγχρονες τους επιστημονικές θεωρίες για τον κόσμο και το σύμπαν, αλλά και η αλματώδης πρόοδος της σοβιετικής επιστήμης και τεχνολογίας, τις επόμενες δεκαετίες, στον τομέα της εξερεύνησης και της κατάκτησης του Διαστήματος. Το μήνυμα του έργου είναι απλό. Αφού οι αξίες, οι αρχές και τα ιδανικά της Οκτωβριανής Επανάστασης, πολύ γρήγορα παραμερίστηκαν, καταπατήθηκαν και εξέπεσαν από τους ίδιους τους ηγέτες τους, αποθηκεύονται σ’ έναν μεταλλικό δίσκο και εκτοξεύονται με πύραυλο στο αχανές διάστημα προς αναζήτηση νοημόνων μορφών ζωής, όπου, ενδεχομένως θα αξιοποιηθούν και θα βρουν πραγματική εφαρμογή.

Νατάσσα Πουλαντζά S.L.K.J.P. (Stalin.Lenin.Kalinin.Jackson.Pollock), 2014 (ψηφιακή εκτύπωση σε αρχειακό χαρτί, 95X200 εκ.).

Από το 2010, η Νατάσσα Πουλαντζά παρουσιάζει μια ενότητα έργων με γενικό τίτλο “Είναι όλα ψέμα” που διερευνά ζητήματα που σχετίζονται με τη γνώση, την επικοινωνία, τη λειτουργία της μνήμης, την ενδοσκοπική διαδικασία της καλλιτεχνικής παραγωγής. Στη σύνθεσή της δημιουργεί μια “ανεπίκαιρη συνάντηση”: οι μορφές των Λένιν, Στάλιν και Καλίνιν, ηγετικών μορφών της Οκτωβριανής Επανάστασης, συμβιώνουν με μια ζωγραφική σύνθεση του Αμερικάνου Jackson Pollock (βασικού εκπρόσωπου του κινήματος του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού), προτείνοντας την περιήγηση σ’ έναν κόσμο όπου οι βεβαιότητες ανατρέπονται, τα όρια ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα είναι ρευστά και διαρκώς επαναπροσδιορισμένα.

Στέλιος Φαϊτάκης Για έναν κόσμο καλύτερο, 2017 (μικτή τεχνική σε ξύλο, 50×50 εκ.).

Με το χαρακτηριστικό ζωγραφικό του ιδίωμα, που συνδυάζει την βυζαντινή εικονογραφία, τις μεξικανικές τοιχογραφίες, τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και την σύγχρονη κουλτούρα του graffiti και της street art, ο καλλιτέχνης δουλεύει πάνω σε ένα θέμα που ανέκαθεν τον ενδιέφερε και τον ενέπνεε, δίνοντάς μας την δική του εκδοχή για την εξέγερση του πλήθους.

Έλλη Χρυσίδου Η αλληγορία της Επανάστασης, 2017 (ακρυλικό σε χαρτί, 140×110 εκ.).

Διαχειριζόμενη την ψυχική ευαισθησία και την δημιουργική φαντασία της, η καλλιτέχνης διαπραγματεύεται την έννοια της Επανάστασης μέσα από μια αλληγορία. Η γυναικεία φιγούρα σαν ιδανικοποίηση της εξέγερσης, κάτω από την άγρυπνη ματιά του ιδεώδους, πατάει στις δυνάμεις της καταστροφής με την πρόθεση να προσφέρει αφθονία αγαθών και ευημερία.

Κλίτσα Αντωνίου (Κύπρος) Throwing the stone, 2017 (video, 5 λεπτά, site-specific εγκατάσταση).

Με μια εγκατάσταση, ειδικά σχεδιασμένη για την συγκεκριμένη έκθεση, η Κύπρια καλλιτέχνης αναπτύσσει μια κριτική άποψη για το πώς ζητούμε και προμηθεύουμε τις κοινωνικές αλλαγές ως παράλογα θέματα σε έναν κόσμο σε μεταβατικό στάδιο. Παίρνοντας έμπνευση από την άσκηση του Meyerhold, δημιουργεί ένα παιχνίδι μεταξύ προσωπικών και κοινωνικών αφηγήσεων, μεταξύ των συνειρμών των εικαστικών και των κοινωνικών επαναστάσεων. Μια διαχρονική χειρονομία αντίδρασης σαν σύμβολο και σύνδεσμος ανάμεσα σε ένα ταραγμένο παρελθόν, ένα κρίσιμο παρόν και ένα απρόβλεπτο μέλλον.

MISP- Μουσείο Τέχνης του 20ού και του 21ου αιώνα. Αγία Πετρούπολη (Ρωσία). 25 Οκτωβρίου – 3 Δεκεμβρίου 2017